Mọt đục cành, đục quả Cà phê là một trong những loài sâu hại chính trong vườn cà phê ở giai đoạn kiến thiết cơ bản.

Loài này khiến những cành cà bị mọt tấn công thường phải cắt bỏ gây ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây cà phê.

Để phòng trừ mọt đục cành, trước tiên bà con hãy cùng tìm hiểu về đặc tính sinh trưởng cũng như tập tính sinh hoạt của loài sâu hại này để đưa ra những biện pháp phòng trừ hữu hiệu nhất nhé.

Đặc điểm hình thái

Mọt đục cành có tên khoa học là Xyleborus morstatti Hag:

Mọt trưởng thành là một loài bọ cánh cứng rất nhỏ có hình bầu dục. Con cái thường có màu đen bóng còn con đực thường có màu nâu xám dài. Chiều dài cơ thể thường gấp đôi chiều rộng. con cái thường dài từ 1,4 đến 1,9 mm còn con đực thường nhỏ hơn và không có cánh dài. Con đực thường chỉ có chiều dài từ 0,8 đến 1,1 mm. Trên mình của mọt thường có xuất hiện những sợi lông mềm mại có màu hung, có thấy rõ ràng khi nhìn qua kính lúp.

Trứng của mọt thường có màu trắng, thân mình thường có kích thước rộng khoảng 0,3 mm và có chiều dài là 0,5 mm. Khi ấu trùng nở ra thì sâu non thường có chiều dài thân khoảng 2 mm, cơ thể có màu trắng kem phần đầu có màu nâu nhạt và không có chân. Con nhộng thường có màu trắng kem và có chiều dài gần bằng con trưởng thành.

Mọt đục trái cà phê có tên khoa học là Stephanoderes hampei Ferrary

mot-quaThuộc Họ Scolytidae –  bộ cánh cứng Coleoptera. Ấu trùng màu trắng, không chân, rất nhỏ, cơ thể thường cong lại và có dạng hình chữ C. Thời gian phát triển của ấu trùng từ 14-28 ngày tùy điều kiện thời tiết. Thời gian nhộng phát triển từ 7-15 ngày

Mọt bắt đầu tấn công và đẻ trứng trên trái vào đầu vụ và đạt cao điểm khi trái chín rộ. Vào cuối vụ thành trùng vẫn còn sống sót trong trái khô, chờ mùa vụ tới tấn công tiếp. Cả thành trùng và ấu trùng đều ưa thích hạt già, chín hơn là hạt non. Trong một trái có thể có nhiều thành trùng và ấu trùng cùng sinh sống, có khi đến 90 con trong một trái, gây ra trái bị rụng non, chín ép, hạt bị lép, phẩm chất hạt bị giảm. Khi bị hai nặng, năng suất hạt có thể giảm đến 80% .

Tác hại của mọt đục cành, đục quả

Mọt đục cành: Thường xuất hiện chủ yếu vào mùa khô hoặc cuối mùa mưa. Thời điểm bắt đầu phá hoại của mọt thường vào khoảng tháng 9, tháng 10 và thời điểm bùng phát mạnh thường vào tháng 12 tới tháng 1.

Mọt đục cành thường xuất hiện nhiều nhất ở giai đoạn kiến thiết cơ bản của cây. Thông thường vào lúc cao điểm tỉ lệ mọt đục cành xuất hiện giao động từ 10 đến 38%. Sau khi mọt xuất hiện khoảng 3 đến 4 tháng thì bùng phát mạnh nhất.

Mọt đục quả: Mọt phá hại nặng vào giai đoạn quả già và có thể sống trên quả khô. Thành trùng là bọ cánh cứng nhỏ, màu nâu hoặc đen, dài từ 2,5mm – 4mm. Thành trùng đục quả chui vào nhân, đục phôi nhũ tạo thành rãnh nhỏ để đẻ trứng. Sâu non ăn phôi nhũ hạt. Mọt thích sống trong các quả chín, nhất là các quả khô trên cây và rụng dưới đất.

Tập tính sinh hoạt

Mọc đục cành thường chọn đục cành tơ hoặc bên hông chồi vượt. Khi tấn công chúng đục một lỗ nhỏ ở bến dưới cành và làm thành một tổ rỗng. Mọt đục vào cành làm ảnh hưởng đến tượng tầng và mạch dẫn của cây khiến cành bị tấn công khô héo và chết. Sau khi mọt tấn công cây được chia thành 3 giai đoạn chủ yếu như sau:

  • Khi mới mọt đục cành thì các vẩy bao quanh của các đốt cành thường đen lại. Những lá mọc ở gần vị trí bị đục sẽ bị rụng, nhất là những cặp lá ở đầu cành.
  • Tiếp đến cành bắt đầu xuất hiện sự héo rũ và trên cành bị đục chỉ còn lại vài cặp lá.
  • Cuối cùng cành sẽ héo khô và chết. Trong giai đoạn 3 này, đa số mọt thường đã vũ hóa và thoát ra ngoài.
  • Vòng đời của mọt đục cành thường từ 31 đến 48 ngày. Trứng chiếm từ 5 đến 6 ngày. Sâu non thường từ 12 đến 15 ngày. Nhộng chiếm 7 đến 8 ngày và con trưởng thành sống được từ 16 đến 19 ngày. Mọt đục cành thường sống trên các loại cây như bơ, ca cao, xoài. Các cây như muồng hoa vàng hạt to, đậu săng là những cây ký chủ của mọt đục cành nên bà con cần chú ý.

Biện pháp phòng trừ

Biện pháp sinh học

  • Thông thường khi bị mọt tấn công mạnh thì bà con thường chọn lựa cách chặt bỏ cành nên biện pháp phòng mọt cành cho cây cà phê cần được đảm bảo ngay từ đầu. Mọt đục cành tấn công thường khiến cây giảm năng suất, việc điều trị mọt đục cành thường rất khó khăn.
  • Bà con cần chú ý làm vệ sinh các loại cây dại xung quanh vườn để giảm thiểu bớt các ký chủ của mọt cành. Nếu phát hiện những cành bị mọt hại thì cần tìm diệt sâu non ngay từ đầu. Dọn sạch trái rụng và trái khô trên cây, tránh nguồn lây lan cho vụ sau.

Biện pháp hóa học

Đối với mọt đục cành: Sử dụng các loại thuốc lưu dẫn có tính thấm thấu cao để diệt mọt trưởng thành. Một số thuốc có thể sử dụng như Mospilan 3 EC(400 ml/200 lit nước), Wellof 330EC (500 ml/200 lit nước),  Nurelle D 25/2.5 EC (500 ml/200 lit nước), …. Bà con có thể tham khảo thêm một số thuốc đặc trị tại cửa hàng thuốc BVTV tại địa phương.

Đối với mọt đục quả: Nitox 30EC ( Dimethoate 27% + Cypermethrin 3%) sử dụng ở nồng độ 0,2% – 0,25% (20 – 25ml thuốc + 10 lít nước)
– Nibas ( Fenobucarb 50%) sử dụng ở nồng độ 0,25% – 0,3%(25 – 30ml thuốc + 10 lít nước)
– Bini 58 ( Dimethoate 40%) sử dụng ở nồng độ 0,2% – 0,3%(20 – 30ml thuốc + 10 lít nước)
– Bonus 40EC (Chlorpyrifos Ethyl 40%): sử dụng ở nồng độ 0,2 – 0,25%
Phun thuốc lên quả ngay từ giai đoạn quả còn xanh, phun 2 lần cách nhau 1 tháng.

Theo Eakmat

BÌNH LUẬN

Website này sử dụng Akismet để hạn chế spam. Tìm hiểu bình luận của bạn được duyệt như thế nào.