Cà phê là tên một chi thực vật thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae). Họ này bao gồm khoảng 500 chi khác nhau với trên 6.000 loài cây nhiệt đới nhưng không phải loài nào cũng chứa caffein trong hạt, một số loài khác xa với những cây cà phê ta thường thấy.
Cây cà phê ở Việt Nam luôn là cây thế mạnh song hành cùng với cây lúa nước, đem lại nguồn lời lớn về kinh tế cho nước nhà, bà con nông dân. Dưới đây là kỹ thuật trồng cây cà phê đạt năng suất, chất lượng cao cho bà con nông dân tham khảo.
Bà con nên nghiên cứu cẩn thận kỹ thuật trồng cây cà phê trước khi bắt tay vào mua giống. Hiện nay có một số giống như Thiện Trường, Xanh Lùn, Trường Sơn trái lớn, Lá Xoài năng xuất cao.
Giới thiệu chung về cây cà phê
Cây cà phê có chiều cao từ 6 m tới 10 m. Tuy nhiên, người ta thường phải cắt tỉa để giữ được độ cao từ 2-4 m, thuận lợi cho việc thu hoạch. Cây cà phê có cành thon dài, lá cuống ngắn, xanh đậm, hình oval. Mặt trên lá có màu xanh thẫm, mặt dưới xanh nhạt hơn. Chiều dài của lá khoảng 8-15 cm, rộng 4-6 cm. Thân cây cà phê vối, khi cưa đốn thường được dùng làm củi đốt hoặc các thân cây to có thể tận dụng chạm trổ các đồ thủ công mỹ nghệ.
Việt Nam hiện đứng đầu thế giới về sản lượng cà phê vối (robusta), niên vụ của cây cà phê được tính từ tháng 11 đến hết tháng 10 năm sau (theo dương lịch). Cà phê được trồng chủ yếu ở các tỉnh Tây Nguyên , có thời gian thu hoạch cà phê thường kéo dài trong 3 tháng, tính từ cuối tháng 10 đến hết tháng 1. Ngay sau thu hoạch là thời gian người trồng cà phê vối bắt đầu tưới nước cho cây là giai đoạn mùa khô và bón phân với số lượng ít, Cây cà phê chủ yếu bón phân từ tháng 4 tới hết tháng 10 và được chia thành nhiều đợt ngắn để đảm bảo dinh dưỡng cho cây. Ngày nay người nông dân thường cách 1 tháng tới 1 tháng 10 ngày bón phân 1 lần cho cây cà phê.
Vườn cà phê thiết kế hoàn chỉnh ngay từ đầu đảm bảo yêu cầu sau
- Thâm canh tăng năng suất lâu dài
- Bảo vệ đất chống xói mòn
- Bảo vệ cây trồng, chống các yếu tố thời tiết bất thuận (sương muối, gió nóng, bão)
- Bảo đảm cơ giới hóa trong các khâu chăm sóc, vận chuyển. Tiết kiệm đất (đất dành cho đai rừng và đường đi dưới 15%).
- Tuỳ theo địa hình bằng phẳng hoặc dốc mà thiết kế vườn cây thành từng lô, mỗi lô 16-20 ha. Chiều dài của lô song song với đường đồng mức.
- Mỗi lô được phân thành từng lô nhỏ 1 ha (50x100m) để tiện quản lý. Chiều dài hàng cà phê trong lô là 50 m, chiều dài hàng cà phê trong 1 lô là 400-500m.
- Xung quanh mỗi lô có các đai rừng và đường vận chuyển chính đồng thời là đường quay máy vuông góc với hàng cà phê, rộng 7-7,5m (tính từ gốc cà phê đến chân đai rừng). Nếu bề rộng của khoảnh là 400 m thì có 1 đường trục chính giữa song song với hàng cà phê rộng 6m.
- Các đường phụ giữa các lô rộng 5 m (tính từ gốc cà phê lô này sang gốc cà phê lô kia).
Nếu địa hình có độ dốc trên 80 phải chú ý thiết kế đảm bảo cho cơ giới chăm sóc và vận chuyển, bảo đảm các biện pháp chống xói mòn như thiết kế hàng cây theo hình đồng mức (vành nón), trồng cà phê theo kiểu nanh sấu, trồng các băng cây chống xói mòn. - Đối với hộ nông dân có diện tích nhỏ thì không cần phải phân lô, tuy nhiên phải trồng theo đường đồng mức.
Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cà phê
Chuẩn bị đất trồng và giống
– Chuẩn bị đất trồng: Cà phê chè thích hợp trên đất đỏ Bazan có độ dốc 6-80.
Chuẩn bị cây giống
– Bầu dùng để ươm cây: Dùng túi ni lông có kích thước 15x23cm hoặc 17x25cm và đục 8 lỗ cách đáy bầu từ 2-4cm nhằm để thoát nước.
– Tiêu chuẩn cây giống:
+ Cây 7 tháng, có 6-7 cặp lá, chiều cao: 28-30cm, thân thẳng, lá xanh đậm.
+ Đường kính gốc cây giống: 3-5mm.
+ Kích thước bầu: 18x23cm
Cây Cà Phê Chè trồng mới
– Chuẩn bị hố: Kích thước hố 50x50x50cm, khoảng cách: 2mx1m, mật độ 5000 cây/ha. Cà phê Vối khoảng cách 2,8m x 2,8m mật độ 1200 cây/ha là hợp lý
– Đảo phân lấp hố: Trộn đều lớp đất mặt với 5-10kg phân chuồng hoai mục +0,3 phân lân nung chảy, lấp đất kín cao (cao hơn so với mặt đất 5-10cm). Lấp xong dùng chân dẫm nhẹ. Công việc này làm trước khi trồng một tháng.
Quy trình kỹ thuật trồng cây cà phê
– Đào 1 hố nhỏ sâu 30 cm, rộng 20cm ở chính giữa hố.
– Dùng dao xé túi bầu, trồng thẳng cây, thẳng hàng. Mặt bầu đặt thấp dưới mặt đất 5 cm. Lấp đất từ từ, vừa lấp vừa ding tay nén chặt không được làm vỡ bầu.
– Làm bồn quang gốc, nén chắt thành để tránh lấp đất cây cà phê.
– Thời vụ trồng:
+ Cà phê chủ yếu được trồng từ tháng 4 – 7 trong năm.
– Cây che bóng (cây xi na)
+Thời kỳ kiến thiết cơ bản: Khoảng cách 5x5m.
+ Thời kỳ kinh doanh: Khoảng cách 10x10m hoặc 10x12m.
+ Vị trí trồng: Trồng ở giữa hàng cây cà phê và được trồng cùng lúc với cây cà phê.
+ Rong tỉa bớt cành ngang, để tán có chiều cao cách tán cà phê 3m ở thời kỳ KTCB và cách 4m ở thời kỳ kinh doanh.
– Cây trồng xen (cây họ đậu):
+ Thời kỳ kiến thiết cơ bản: trồng cây đậu giữa 2 hàng cà phê cách tán cà phê 50cm.
+ Thời gian gieo: vụ Xuân tháng 2-3 sau khi có mưa, vụ Thu gieo tháng 7-8.
Theo Eakmat
